Ứng dụng Công nghệ Blockchain trong Logistics và vận tải

Ngành logistics đóng một vai trò quan trọng trong việc kết nối các chuỗi cung ứng, giảm chi phí và tối ưu hóa thời gian giao hàng trong nền kinh tế toàn cầu đang phát triển. Tuy nhiên, ngành này cũng phải đối mặt với một số vấn đề quan trọng như quản lý thông tin, minh bạch hóa dữ liệu và giảm thiểu gian lận. Với việc ứng dụng công nghệ Blockchain trong logistics tạo ra các bản ghi dữ liệu phi tập trung bất biến và minh bạch, đang trở thành một giải pháp đột phá cho ngành logistics.

Bài viết này của CIT sẽ giúp bạn khám phá cách mà công nghệ Blockchain đang cách mạng hóa ngành logistics và những lợi ích vụ thể mà nó mang lại.

Công nghệ Blockchain là gì?

Công nghệ blockchain là một hệ thống cơ sở dữ liệu bảo mật và phân tán, cho phép lưu trữ và truyền tải dữ liệu một cách minh bạch, an toàn và không thể thay đổi. Blockchain là một cuốn sổ cái kỹ thuật số (digital ledger) trong đó dữ liệu được ghi lại thành các khối (blocks) và được kết nối với nhau bằng cách sử dụng các thuật toán mã hóa phức tạp để tạo ra một chuỗi (chain).

Nguyên lý phi tập trung (decentralization) của blockchain cho phép các giao dịch hoặc dữ liệu được xác nhận bởi nhiều nút trong hệ thống thay vì một cơ quan trung ương kiểm soát toàn bộ mạng lưới. Mỗi giao dịch được xác nhận và ghi vào một khối dữ liệu, sau đó được mã hóa và kết nối với các khối dữ liệu khác, tạo thành một chuỗi.

Blockchain trong logistics là gì?

Blockchain trong logistics là việc ứng dụng công nghệ Blockchain vào quản lý và vận hành chuỗi cung ứng (supply chain) và các hoạt động logistics. Công nghệ này giúp tăng cường tính minh bạch, an toàn và hiệu quả trong việc theo dõi, quản lý và chia sẻ thông tin giữa các bên tham gia trong chuỗi cung ứng, bao gồm nhà sản xuất, nhà cung cấp, nhà vận chuyển, kho bãi và khách hàng cuối cùng.

Cách Blockchain hoạt động trong logisticss:

Trong ngành logistics, blockchain có thể được sử dụng để theo dõi và ghi lại mọi giao dịch liên quan đến hàng hóa từ khi chúng được xuất xưởng đến khi chúng đến tay người tiêu dùng. Các giao dịch này có thể bao gồm vận chuyển, nhận hàng, thanh toán hoặc thậm chí thông tin về chất lượng sản phẩm. Một chuỗi (chain) sẽ được kết nối với tất cả các khối dữ liệu (block). Mỗi khối chứa một bản sao của giao dịch không thể thay đổi, và quy trình này không thể bị thay đổi hoặc xóa bỏ.

Lợi ích của việc ứng dụng công nghệ Blockchain trong logistics

Tăng tính minh bạch và truy xuất nguồn gốc

• Theo dõi hành trình hàng hóa: Blockchain trong logistics cho phép lưu trữ tất cả thông tin liên quan đến hàng hóa từ khâu sản xuất đến khi nó được giao đến tay người tiêu dùng. Mỗi bước của chuỗi cung ứng đều được lưu trữ và dễ dàng truy xuất.
• Đối phó với hàng giả và hàng nhái: Đặc biệt quan trọng trong các ngành như thực phẩm, dược phẩm và hàng xa xỉ, các doanh nghiệp và khách hàng có thể xác minh tính xác thực của sản phẩm bằng cách sử dụng khả năng truy xuất nguồn gốc.

Tính bảo mật và chống gian lận

• Dữ liệu không thể thay đổi: Khi dữ liệu được lưu trữ trên Blockchain, thông tin sẽ không thể sửa đổi hoặc xóa bỏ, đảm bảo rằng dữ liệu được lưu trữ là toàn vẹn và đáng tin cậy.
• Giảm gian lận: Tính bất biến của blockchain giúp ngăn chặn các hành vi gian lận, thao túng dữ liệu hoặc làm giả hồ sơ.

Tự động hóa quy trình với hợp đồng thông minh (Smart Contracts)

• Hợp đồng thông minh (smart contracts) là một trong những ứng dụng mạnh mẽ của blockchain. Khi các điều kiện được đáp ứng, hợp đồng thông minh có thể tự động thực hiện các thỏa thuận mà không cần sự tham gia của bên thứ ba
• Tự động thực hiện giao dịch: Với hợp đồng thông minh, các quy trình như thanh toán, xác nhận giao hàng hoặc thông báo khi hàng hóa đến kho có thể được tự động hóa.
• Tiết kiệm tiền bạc và thời gian: tăng tốc độ xử lý giao dịch, giảm sự can thiệp của con người và giảm thủ tục giấy tờ phức tạp.

Tối ưu hóa quản lý chuỗi cung ứng

• Cải thiện hiệu quả vận hành: Blockchain giúp vận chuyển, phân phối và quản lý kho bãi hiệu quả hơn, giảm thiểu chậm trễ và lãng phí. 
• Giảm chi phí trung gian: Loại bỏ các bên trung gian không cần thiết giúp giảm chi phí và tăng lợi nhuận.

Tăng cường bảo mật và an toàn dữ liệu

• Dữ liệu được mã hóa an toàn: Blockchain trong logistics sử dụng các thuật toán mã hóa hiện đại để bảo vệ dữ liệu khỏi các cuộc tấn công mạng.
• Chia sẻ dữ liệu an toàn: Các bên tham gia có thể chia sẻ dữ liệu một cách an toàn mà không lo lắng về việc dữ liệu bị rò rỉ hoặc bị đánh cắp.

Cải thiện hợp tác giữa các bên tham gia

• Chia sẻ thông tin rõ ràng: Để giảm thiểu sự hiểu lầm hoặc mâu thuẫn, tất cả các bên trong chuỗi cung ứng, bao gồm nhà sản xuất, nhà vận chuyển, kho bãi và khách hàng, đều có quyền truy cập vào cùng một nguồn dữ liệu.
• Truyền cảm hứng cho các đối tác: Lòng tin giữa các bên tham gia được củng cố bởi tính minh bạch và bất biến của blockchain.

Tóm lại, việc ứng dụng công nghệ blockchain trong logistics không chỉ làm tăng minh bạch, bảo mật và hiệu quả, mà còn mang lại cơ hội mới để cải thiện chất lượng dịch vụ và tối ưu hóa các quy trình vận hành. Các lợi ích của nó đang khiến blockchain trở thành một công cụ quan trọng trong việc chuyển đổi số trong ngành logistics.

>>>> Xu hướng Ứng dụng Blockchain trong truy xuất nguồn gốc hiệu quả 

Các ví dụ của việc ứng dụng công nghệ Blockchain trong logistics vận tải hiệu quả

Theo dõi và chứng thực chuỗi cung ứng

Theo dõi chuỗi cung ứng toàn diện từ điểm xuất phát đến điểm đích là một trong những ứng dụng nổi bật của blockchain trong ngành logistics. Một ví dụ là IBM Food Trust. Đây là một nền tảng blockchain được phát triển để theo dõi và chứng thực nguồn gốc của thực phẩm trong chuỗi cung ứng.

Tất cả thông tin liên quan đến sản phẩm (bao gồm nguồn gốc, lịch sử vận chuyển, điều kiện bảo quản, v.v.) được ghi lại trên blockchain khi hàng hóa được chuyển từ nhà sản xuất đến người tiêu dùng. Điều này làm cho thực phẩm trở nên rõ ràng hơn và đảm bảo chất lượng thực phẩm.

De Beers sử dụng Blockchain để theo dõi nguồn gốc kim cương, đảm bảo chúng không đến từ các khu vực xung đột hoặc khai thác bất hợp pháp.

Quản lý tài liệu vận tải và hợp đồng tự động

Trong ngành vận tải, việc xử lý các tài liệu như vận đơn (Bill of Lading), hợp đồng vận chuyển, và chứng từ xuất nhập khẩu là một quá trình phức tạp. TradeLens, một nền tảng blockchain do Maersk và IBM phát triển, hỗ trợ số hóa và tự động hóa các tài liệu này. Các chứng từ như vận đơn, hợp đồng và thông tin vận chuyển có thể được lưu trữ một cách an toàn và dễ truy cập thông qua hệ thống blockchain.

Tối ưu hóa giao nhận và thanh toán tự động

Blockchain cũng giúp tối ưu hóa quy trình giao nhận hàng hóa và thanh toán trong logistics. Các hợp đồng thông minh (smart contracts) trên blockchain có thể tự động thực hiện thanh toán khi các điều kiện đã được đáp ứng, chẳng hạn như khi hàng hóa đã được giao đến đúng địa điểm trong thời gian quy định.

DHL và Accenture hợp tác phát triển giải pháp dựa trên Blockchain để quản lý dược phẩm, bao gồm cả việc tự động hóa thanh toán và xác nhận giao hàng.

Giảm thiểu mất mát hàng hóa và gian lận

Trong vận tải quốc tế, vấn đề mất mát hoặc thất lạc hàng hóa là một vấn đề phổ biến, gây thiệt hại lớn cho các doanh nghiệp. Ứng dụng công nghệ Blockchain trong logistics giúp theo dõi chính xác vị trí và tình trạng của hàng hóa trong suốt quá trình vận chuyển.

Công ty Everledger đã sử dụng blockchain để theo dõi các sản phẩm có giá trị cao như rượu vang và kim cương, đã sử dụng nó để theo dõi và bảo vệ quyền sở hữu hàng hóa để ngăn chặn gian lận và mất mát.

Tăng cường sự hợp tác giữa các bên trong chuỗi cung ứng

Với blockchain, các bên trong chuỗi cung ứng (nhà cung cấp, vận chuyển, khách hàng) có thể chia sẻ và truy cập dữ liệu một cách minh bạch, mà không cần qua các bên trung gian. Chain.io là một nền tảng blockchain giúp các công ty kết nối với chuỗi cung ứng và vận tải. Nó cho phép chia sẻ dữ liệu về tình trạng vận chuyển, trạng thái hàng hóa và các thông tin khác liên quan ngay lập tức.

Hậu cần trong thương mại điện tử

Alibaba sử dụng blockchain để quản lý chuỗi cung ứng thương mại điện tử của mình, đảm bảo rằng các quy trình đặt hàng, vận chuyển và giao nhận đều minh bạch và hiệu quả.
Blockchain được JD.com sử dụng để theo dõi nguồn gốc thực phẩm và đảm bảo chất lượng sản phẩm trước khi được giao cho người tiêu dùng.

Nhìn chung việc ứng dụng công nghệ Blockchain trong logistics đã mở ra một kỷ nguyên mới dành cho logistics toàn cầu.

>>>>> Những lợi ích của việc ứng dụng Blockchain trong thanh toán quốc tế 

Khả năng phát triển của việc ứng dụng Blockchain trong logistics trong tương lai

Tích hợp công nghệ tiên tiến mới

Blockchain sẽ không chỉ hoạt động độc lập mà còn có khả năng tích hợp với các công nghệ khác như AI (Trí tuệ nhân tạo), IoT (Internet of Things), và Big Data để cung cấp một hệ thống logistics thông minh hơn. Các hệ thống kết hợp bao gồm:

• Phân tích dữ liệu thông minh: AI có khả năng phân tích dữ liệu chuỗi cung ứng từ blockchain để lên kế hoạch vận chuyển hiệu quả, tối ưu hóa lộ trình và dự đoán nhu cầu.
• Tích hợp Internet of Things: Dữ liệu về tình trạng hàng hóa, chẳng hạn như nhiệt độ, độ ẩm, vị trí, v.v., có thể được cung cấp bởi các thiết bị Internet of Things (IoT), và blockchain ghi lại dữ liệu này, tăng khả năng theo dõi và bảo mật.

Tự động hóa và tối ưu chuỗi cung ứng

Sự phát triển của các hợp đồng thông minh, còn được gọi là các hợp đồng thông minh, sẽ khiến các quy trình logistics ngày càng tự động hóa. Khi các điều kiện cụ thể được đáp ứng, hợp đồng thông minh có thể tự động thực hiện các giao dịch, giảm sự can thiệp của con người và tăng cường tính chính xác trong việc xử lý các giao dịch. Điều này sẽ hỗ trợ các công ty vận chuyển:

• Tự động hóa thanh toán: Khi hàng hóa được giao đúng thời gian và địa điểm, hệ thống có thể tự động thanh toán cho các bên liên quan.
• Tối ưu hóa tồn kho: Blockchain có thể giúp các công ty theo dõi lượng hàng tồn kho và tối ưu hóa kế hoạch vận chuyển.

Tăng cường khả năng theo dõi và minh bạch trong thời gian thực

Khả năng theo dõi hàng hóa và tính minh bạch thông tin trong toàn bộ chuỗi cung ứng từ nhà sản xuất đến người tiêu dùng sẽ được cải thiện với blockchain. Ngay cả trong những tình huống phức tạp như vận chuyển quốc tế hoặc xuyên biên giới, các doanh nghiệp sẽ có khả năng theo dõi tình trạng và điều kiện của hàng hóa trong suốt quá trình vận chuyển.

• Theo dõi trong thời gian thực: Blockchain giúp các công ty vận chuyển cập nhật thông tin tình trạng hàng hóa trong thời gian thực. Điều này giúp các bên liên quan theo dõi và quản lý hàng hóa từ điểm xuất phát đến điểm đến.
• Minh bạch thông tin: Mọi giao dịch đều được ghi lại và không thể thay đổi, giúp giảm thiểu rủi ro gian lận và cung cấp thông tin chính xác, rõ ràng cho các đối tác.

Mở rộng ra toàn cầu và tăng cường hợp tác quốc tế

Blockchain sẽ tiếp tục làm nền tảng vững chắc cho các giao dịch logistics quốc tế, giúp các công ty vận tải và chuỗi cung ứng toàn cầu hợp tác dễ dàng hơn.

• Giảm thiểu thủ tục hành chính: Các giao dịch xuyên biên giới có thể được thực hiện nhanh chóng mà không cần thông qua nhiều bước xác minh, giảm thiểu sự phức tạp trong quy trình.
• Hợp tác giữa các bên: Blockchain giúp nhà cung cấp, người tiêu dùng, nhà cung cấp và các bên liên quan khác dễ dàng chia sẻ và truy cập dữ liệu, tăng cường sự hợp tác và giảm thiểu sai sót trong quá trình giao dịch.

Chuyển đổi toàn diện ngành logistics

Trong tương lai, blockchain có thể giúp thay đổi toàn diện ngành vận chuyển, giúp khách hàng có trải nghiệm tốt hơn và tối ưu hóa quản lý chuỗi cung ứng. Các doanh nghiệp có khả năng sử dụng blockchain để:

• Cải thiện chất lượng dịch vụ: Chất lượng dịch vụ khách hàng có thể được cải thiện thông qua sự minh bạch và hiệu quả tăng cường, bao gồm việc giao hàng đúng hẹn và giảm thiểu rủi ro liên quan đến hàng hóa.
• Giảm chi phí vận hành: Blockchain có thể giúp giảm chi phí liên quan đến kiểm tra và chứng nhận hàng hóa, xử lý thủ tục hành chính và tự động hóa giao dịch.

Ngành logistics sẽ dần chuyển sang một hệ thống tự động, minh bạch và hiệu quả hơn được hỗ trợ bởi blockchain.

Phát triển các nền tảng Blockchain chuyên biệt

• Nền tảng dành riêng cho logistics: Các nền tảng blockchain dành riêng cho logistics sẽ được phát triển, có thể tích hợp tự động hóa thanh toán, quản lý kho bãi và theo dõi hàng hóa.
• Blockchain dịch vụ (BaaS): Blockchain như một dịch vụ (BaaS) sẽ được cung cấp bởi các nhà cung cấp dịch vụ đám mây như Microsoft Azure, Amazon Web Services (AWS) và IBM. Nó sẽ dễ dàng cho các công ty triển khai và quản lý nó.

Khả năng phát triển của việc ứng dụng Blockchain trong logistics là rất lớn, với tiềm năng cách mạng hóa toàn bộ ngành công nghiệp này. Blockchain sẽ tiếp tục là công nghệ quan trọng giúp ngành logistics phát triển trong tương lai, bao gồm cải thiện tính minh bạch, tự động hóa quy trình và hướng tới logistics xanh và bền vững. Để duy trì lợi thế cạnh tranh và đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của thị trường, các doanh nghiệp phải nắm bắt cơ hội này.