Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử, việc đảm bảo tính minh bạch và truy xuất nguồn gốc hàng hóa đang trở thành một yêu cầu cấp thiết đối với cả doanh nghiệp và người tiêu dùng. Với khả năng tạo ra các bản ghi dữ liệu không thể thay đổi và phân tán, công nghệ blockchain có thể giải quyết những vấn đề này.

Ứng dụng công nghệ Blockchain trong truy xuất nguồn gốc hàng hóa không chỉ giúp nâng cao niềm tin của người tiêu dùng mà còn tối ưu hóa quy trình quản lý chuỗi cung ứng, mang lại lợi ích kinh tế và xã hội. Bài viết này của CIT sẽ giúp bạn hiểu thêm về công nghệ Blockchain được sử dụng trong lĩnh vực truy xuất nguồn gốc hàng hóa và những lợi ích của nó mang lại cho ngành công nghiệp hiện đại.

Blockchain trong truy xuất nguồn gốc hàng hóa là gì?

Blockchain trong truy xuất nguồn gốc hàng hóa là việc ứng dụng công nghệ Blockchain để theo dõi, ghi lại và quản lý thông tin về quá trình sản xuất, vận chuyển và phân phối của hàng hóa từ điểm xuất phát đến tay người tiêu dùng cuối cùng.

Blockchain là một hệ thống cơ sở dữ liệu phân tán, nơi mỗi giao dịch (hoặc thông tin) được lưu trữ trong các “khối” và liên kết với nhau theo chuỗi (blockchain). Điều này giúp đảm bảo rằng thông tin vẫn minh bạch, an toàn và không thể thay đổi vì dữ liệu đã được ghi nhận vào Blockchain và không thể sửa đổi hoặc xóa bỏ.

Blockchain trong truy xuất nguồn gốc hàng hóa, nông sản, thực phẩm giúp hỗ trợ xác minh và theo dõi mọi bước trong chuỗi cung ứng, từ nguồn gốc nguyên liệu thô cho đến sản phẩm cuối cùng khi đến tay người tiêu dùng, trong lĩnh vực truy xuất nguồn gốc hàng hóa. Mỗi giao dịch hoặc sự kiện xảy ra trong quá trình này – chẳng hạn như vận chuyển, kiểm tra chất lượng và sản xuất sẽ được ghi lại trên blockchain, tạo ra một “lịch sử không thể thay đổi” của sản phẩm. Điều này không chỉ đảm bảo chất lượng và nguồn gốc hàng hóa, mà còn tạo sự tin tưởng cho người tiêu dùng bằng cách cho họ cơ hội dễ dàng kiểm tra thông tin về sản phẩm họ mua.

Xu hướng ứng dụng Blockchain trong truy xuất nguồn gốc hàng hóa

Cách thức hoạt động của Blockchain trong truy xuất nguồn gốc hàng hóa:

Ghi lại thông tin: Mỗi bước trong quy trình sản xuất và vận chuyển hàng hóa được ghi lại dưới dạng các “khối” thông tin, còn được gọi là “block”. Mỗi khối bao gồm thời gian, địa điểm và các thông tin khác liên quan.
Liên kết các khối: Các khối dữ liệu này được liên kết với nhau theo trình tự thời gian, tạo thành một chuỗi dữ liệu không thể xóa bỏ.
Phân quyền truy cập: Mạng lưới Blockchain bao gồm nhiều máy tính (node) để lưu trữ dữ liệu, đảm bảo an toàn và minh bạch. Thông tin mới chỉ có thể được thêm vào chuỗi bởi các bên được ủy quyền.
Truy xuất thông tin: Người tiêu dùng hoặc các bên liên quan có thể truy xuất thông tin chi tiết về nguồn gốc và quy trình sản xuất của hàng hóa bằng cách quét mã QR.

>>>> Thiết kế ứng dụng Blockchain theo yêu cầu, chuyên nghiệp

Lợi ích của Blockchain trong truy xuất nguồn gốc hàng hóa

Tăng tính minh bạch và có thể kiểm chứng

Blockchain trong truy xuất nguồn gốc hàng hóa giúp cung cấp một hệ thống ghi chép không thể thay đổi và minh bạch, nơi tất cả các giao dịch và thông tin liên quan đến mọi thứ, từ nguồn gốc nguyên liệu đến quy trình sản xuất và vận chuyển, đều được lưu trữ vĩnh viễn. Điều này dễ dàng và tin cậy cho người tiêu dùng và các bên liên quan kiểm tra và xác nhận thông tin về sản phẩm.

Bảo mật cao

Để bảo vệ dữ liệu khỏi các cuộc tấn công hoặc gian lận, thông tin trên blockchain được phân tán trên nhiều nút trong mạng lưới và được mã hóa. Tính toàn vẹn của dữ liệu trong suốt quá trình truy xuất được đảm bảo khi dữ liệu đã được ghi vào Blockchain.

Giảm thiểu gian lận và hàng giả

Blockchain trong truy xuất nguồn gốc hàng hóa đảm bảo rằng thông tin về nguồn gốc của hàng hóa là chính xác. Người tiêu dùng có thể kiểm tra sản phẩm ngay lập tức, điều này rất quan trọng để ngăn chặn hàng giả, hàng nhái và gian lận xảy ra trong chuỗi cung ứng.

Tối ưu hóa quy trình quản lý chuỗi cung ứng

Blockchain giúp giảm sai sót và thời gian xử lý thủ công bằng cách tự động hóa việc ghi nhận và chia sẻ thông tin giữa các bên trong chuỗi cung ứng. Khi đáp ứng đủ điều kiện, các hợp đồng thông minh có thể tự động thực hiện các giao dịch hoặc cập nhật trạng thái hàng hóa.

Tiết kiệm chi phí và thời gian

Giảm chi phí bằng cách loại bỏ các trung gian không cần thiết trong quy trình truy xuất thông tin. Tăng tốc độ truy xuất dữ liệu so với các hệ thống truyền thống, đặc biệt đối với các chuỗi cung ứng phức tạp

Ứng dụng đa ngành nghề

Blockchain có thể được sử dụng trong nhiều ngành như thực phẩm, dược phẩm, thời trang, nông nghiệp và sản xuất. Kiểm soát chất lượng dược phẩm, truy xuất nguồn gốc thực phẩm hữu cơ và theo dõi xuất xứ của kim cương là một số ví dụ.

Hỗ trợ các yêu cầu pháp lý và chứng nhận chất lượng

Các doanh nghiệp ngày càng phải chứng minh nguồn gốc và chất lượng sản phẩm của họ ở nhiều quốc gia và khu vực. Bằng cách cung cấp một hệ thống lưu trữ thông tin chính xác và dễ dàng kiểm tra, blockchain giúp doanh nghiệp dễ dàng đáp ứng các yêu cầu này.

Nhiều doanh nghiệp lớn đang ứng dụng Blockchain trong truy xuất nguồn gốc hàng hóa

Ứng dụng công nghệ Blockchain trong truy xuất nguồn gốc hàng hóa

Nhiều công ty lớn trên toàn cầu hiện nay đã và vẫn đang sử dụng công nghệ Blockchain để truy xuất nguồn gốc hàng hóa nhằm đảm bảo tính minh bạch, bảo mật và tạo lòng tin cho người tiêu dùng.

Walmart

Walmart – một trong những nhà bán lẻ lớn nhất thế giới đã triển khai Blockchain trong truy xuất nguồn gốc hàng hóa, thực phẩm. Công ty sử dụng công nghệ này để cải thiện khả năng theo dõi thực phẩm từ nông trại đến kệ hàng và giảm nguy cơ nhiễm bẩn hoặc lỗi sản phẩm. Chẳng hạn, đối với sản phẩm như rau quả hoặc thịt, Blockchain cho phép Walmart nhanh chóng xác định nguồn gốc và quy trình vận chuyển của hàng hóa, giúp tăng tốc độ phản hồi trong trường hợp có sự cố về an toàn thực phẩm.

IBM và Maersk – TradeLens

Nền tảng TradeLens được tạo ra bởi IBM và Maersk, công ty vận tải biển lớn nhất thế giới. Nó sử dụng công nghệ blockchain để số hóa và theo dõi các chuyến hàng trên toàn cầu. TradeLens giúp các bên liên quan trong chuỗi cung ứng, bao gồm các cảng, nhà vận chuyển và cơ quan hải quan, theo dõi hàng hóa một cách an toàn và minh bạch. Điều này không chỉ làm giảm sự gian lận mà còn làm tăng hiệu quả và giảm chi phí.

De Beers

De Beers là một trong những công ty khai thác và sản xuất kim cương hàng đầu thế giới, Blockchain trong việc truy xuất nguồn gốc hàng hóa – cụ thể là kim cương. Công nghệ này cho phép De Beers chứng minh nguồn gốc của mỗi viên kim cương, từ mỏ khai thác cho đến tay người tiêu dùng. Điều này giúp ngăn chặn kim cương được gọi là kim cương “máu”, đó là những kim cương được khai thác từ những nơi có xung đột. Người tiêu dùng có thể yên tâm hơn khi mua sản phẩm vì điều này duy trì sự minh bạch trong chuỗi cung ứng.

Nestlé

Nestlé – một công ty lớn về thực phẩm và đồ uống, đã sử dụng blockchain để theo dõi nguồn gốc các sản phẩm của mình, đặc biệt là trong chuỗi cung ứng cà phê và sữa. Nestlé đã hợp tác với IBM để phát triển một hệ thống giúp theo dõi chất lượng và tính bền vững của sản phẩm từ nông trại đến bàn ăn của người tiêu dùng. Ví dụ, người tiêu dùng có thể quét mã QR trên bao bì để biết thông tin về nơi sản xuất và quy trình chế biến.

Unilever

Unilever – công ty tiêu dùng lớn nhất thế giới, cũng đang nâng cao tính minh bạch chuỗi cung ứng bằng blockchain. Unilever sử dụng blockchain để theo dõi nguyên liệu thô trong các sản phẩm như dầu thực vật, cà phê và trà. Họ làm điều này để tuân thủ các tiêu chuẩn bền vững và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Unilever có thể cung cấp cho người tiêu dùng thông tin chi tiết về nguồn gốc sản phẩm của họ, giúp tăng niềm tin và cam kết bảo vệ môi trường.

Audius (Blockchain trong âm nhạc)

Mặc dù Audius không phải là một sản phẩm vật lý, nhưng ngành công nghiệp âm nhạc đang sử dụng blockchain để truy xuất nguồn gốc nội dung. Audius cho phép nghệ sĩ và người sáng tạo nội dung lưu trữ và bảo vệ tác phẩm của họ trên blockchain, đảm bảo rằng quyền sở hữu và lợi nhuận từ âm nhạc được phân phối công bằng.

>>>> Ứng dụng Blockchain trong thanh toán quốc tế, thanh toán xuyên biên giới

Xu hướng của Blockchain trong truy xuất nguồn gốc hàng hóa trong tương lai

Tích hợp công nghệ với IoT (Internet of Things)

Blockchain sẽ rất phù hợp với các thiết bị Internet of Things để tự động hóa quá trình truy xuất nguồn gốc. Trong suốt quá trình vận chuyển và sản xuất hàng hóa, các thiết bị Internet of Things (IoT) như cảm biến nhiệt độ, độ ẩm và vị trí có thể thu thập dữ liệu. Để cung cấp thông tin chính xác về tình trạng môi trường hoặc hàng hóa trong suốt chuỗi cung ứng, từ khi sản xuất cho đến khi nó đến tay người tiêu dùng, dữ liệu sẽ được ghi lại vào Blockchain.

Mở rộng ứng dụng vào nhiều ngành hàng

Trong tương lai, blockchain sẽ được sử dụng không chỉ trong các lĩnh vực thực phẩm, dược phẩm, hàng tiêu dùng mà còn trong các lĩnh vực khác như năng lượng, hàng hóa xa xỉ, thời trang, sản phẩm điện tử và năng lượng. Với truy xuất nguồn gốc, người tiêu dùng có thể đảm bảo chất lượng, đạo đức và kiểm tra tính bền vững trong chuỗi cung ứng. Điều này sẽ thúc đẩy các ngành công nghiệp hướng tới sự minh bạch và trách nhiệm hơn.

Tăng cường khả năng tương tác giữa các mạng Blockchain khác nhau

Hiện tại, mỗi hệ thống hoặc công ty có thể xây dựng một Blockchain riêng để truy xuất nguồn gốc. Nhưng trong tương lai, khả năng tương tác giữa nhiều mạng blockchain (cross-chain) sẽ có xu hướng tăng lên. Điều này sẽ cho phép các tổ chức, công ty và các bên liên quan chia sẻ dữ liệu một cách linh hoạt và an toàn hơn, tạo ra một hệ sinh thái chuỗi cung ứng toàn cầu minh bạch và kết nối chặt chẽ hơn.

Tăng cường khả năng truy xuất nguồn gốc trong chuỗi cung ứng toàn cầu

Blockchain sẽ có thể mở rộng để phục vụ các chuỗi cung ứng phức tạp với hàng nghìn bên liên quan trên toàn thế giới. Các tính năng của Blockchain, bao gồm tự động hóa qua hợp đồng thông minh (smart contracts) và ghi chép dữ liệu liên tục, cho phép các công ty, cơ quan quản lý và người tiêu dùng truy cập thông tin chi tiết về hàng hóa trên toàn thế giới, giảm thiểu rủi ro, gian lận và sai sót trong quá trình

Sử dụng các mã hóa và công nghệ bảo mật nâng cao

Blockchain trong tương lai sẽ tích hợp các công nghệ mã hóa tiên tiến để bảo vệ dữ liệu khỏi các mối đe dọa tấn công và gian lận để đảm bảo an toàn và bảo mật dữ liệu trong quá trình truy xuất nguồn gốc. Các phương pháp xác thực và bảo mật mới, chẳng hạn như xác thực đa yếu tố, sẽ được sử dụng để đảm bảo rằng dữ liệu liên quan đến hàng hóa vẫn được bảo mật.

Những thách thức của Blockchain trong truy xuất nguồn gốc hàng hóa

Xu hướng ứng dụng công nghệ Blockchain trong truy xuất nguồn gốc hàng hóa, nông sản

Chi phí triển khai và duy trì cao

Triển khai hệ thống Blockchain đòi hỏi đầu tư lớn vào cơ sở hạ tầng công nghệ, phần mềm và đào tạo nhân sự. Các công ty phải trả tiền cho việc phát triển, bảo trì và vận hành mạng Blockchain. Chi phí này có thể cản trở việc áp dụng công nghệ, đặc biệt đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Tính tương thích giữa các hệ thống khác nhau

Hiện tại, mỗi công ty có thể phát triển các hệ thống Blockchain riêng biệt. Điều này gây ra vấn đề về việc các mạng Blockchain khác nhau không thể hoạt động cùng nhau. Các hệ thống phải tương thích và giao tiếp với nhau để chia sẻ và truy xuất thông tin xuyên suốt chuỗi cung ứng. Việc tạo ra các nền tảng và giao thức chung có thể mất thời gian và tốn kém.

Khả năng mở rộng và tốc độ xử lý

Khả năng mở rộng và tốc độ xử lý giao dịch là một thách thức lớn đối với blockchain. Blockchain có thể gặp khó khăn trong việc xử lý tất cả các giao dịch nhanh chóng và hiệu quả trong một chuỗi cung ứng lớn có hàng nghìn giao dịch hàng ngày. Khi số lượng giao dịch tăng mạnh, các mạng blockchain hiện tại, đặc biệt là những mạng công khai như Bitcoin và Ethereum, có thể gặp vấn đề về tốc độ và chi phí giao dịch cao.

Vấn đề về dữ liệu đầu vào (Data Integrity)

Blockchain chỉ có thể ghi lại và bảo vệ thông tin được nhập vào. Tuy nhiên, nếu dữ liệu đầu vào, chẳng hạn như thông tin về sản phẩm trong quá trình sản xuất hoặc vận chuyển, không chính xác hoặc bị thao túng, blockchain sẽ không thể ngăn chặn được những sai sót này. Các tổ chức phải phát triển các phương pháp hiệu quả để đảm bảo rằng dữ liệu đầu vào là chính xác, điều này có thể đòi hỏi thêm nguồn lực và chi phí.

Khó khăn trong việc thay đổi quy trình và tích hợp vào hệ thống hiện tại

Một số lượng lớn các công ty hiện đang sử dụng các hệ thống quản lý chuỗi cung ứng truyền thống, và việc tích hợp Blockchain vào các hệ thống này có thể gặp phải một số vấn đề. Đối với nhiều công ty, việc thay đổi quy trình và cập nhật các hệ thống hiện tại để tương thích với Blockchain có thể đòi hỏi nhiều thời gian, nguồn lực và sự thay đổi trong cấu trúc tổ chức, điều này có thể là một thách thức lớn.

Khả năng gian lận và lạm dụng công nghệ

Blockchain rất an toàn, nhưng nếu không được triển khai và giám sát đúng cách, có thể xảy ra gian lận. Ví dụ, các bên trong chuỗi cung ứng có thể nhập liệu sai lệch hoặc giả mạo, làm cho dữ liệu trên Blockchain không đáng tin cậy. Điều này cần được kiểm soát chặt chẽ để bảo vệ tính minh bạch và độ tin cậy của hệ thống.

Sự phát triển của các công nghệ thay thế

Để cải thiện việc truy xuất nguồn gốc hàng hóa, các công nghệ khác như Cloud Computing, Big Data và AI (trí tuệ nhân tạo) đang được sử dụng. Các công nghệ này có thể cạnh tranh với Blockchain hoặc được kết hợp với nó để tạo ra các giải pháp hiệu quả hơn, giảm phức tạp và chi phí triển khai Blockchain.