Như các bạn đã biết thì thuật ngữ metadata ( siêu dữ liệu) đã xuất hiện vào những năm cuối của thế kỷ 20. Phần lớn nó đã xuất hiện trên các tiêu đề công nghệ trong vài năm qua. Nó đã làm nổi bật tầm quan trọng về khái niệm này có ý nghĩa như thế nào đối với dữ liệu của cá nhân, quyền riêng tư và thông tin bảo mật của người dùng. Vậy metadata là gì? Siêu dữ liệu này có lợi ích gì đối với bạn? Và bạn sẽ làm gì với những tiện ích nó mang lại?
Giới thiệu về metadata là gì?
Khái niệm metadata là gì?
Metadata là gì? Metadata được gọi là dữ liệu mô tả dữ liệu khác, tức là các dữ liệu tham chiếu có cấu trúc sắp xếp và xác định chính xác các thuộc tính của thông tin mà nó mô tả. Chúng ta có thể gọi Metadata là dữ liệu đặc tả hoặc siêu dữ liệu cũng được. Bình thường, trong hai cách gọi trên thì mọi người hay gọi nó là siêu dữ liệu.
Siêu dữ liệu này đã tóm tắt tất cả thông tin cơ bản về dữ liệu để giúp việc tìm kiếm và sử dụng các dữ liệu đó dễ dàng hơn. Khi bạn nhìn vào một tấm ảnh được chụp thì sẽ thấy các hình thể, màu sắc và khung cảnh bên trong đó. Tuy nhiên, Metadata của bức ảnh đó sẽ cho bạn biết thêm nhiều thông tin hơn như kích thước, thời điểm chụp, chiều dài/rộng, dạng nén…
Các loại siêu dữ liệu
Metadata được thể hiện theo khía cạnh, đa dạng, nhiều màu sắc khác nhau và sẽ mang theo các thông tin bổ sung về nơi tạo ra một tài nguyên như: người tạo ra là ai? Khi nào là lần truy cập cuối cùng? Nó có ý nghĩa là gì? Kết hợp cùng với chi tiết khác.
Cũng giống như trong thư viện và mô tả sách, metadata mô tả các đối tượng cần tìm và thêm vào đó nhiều đặc điểm hơn cho cách thức các đối tượng này được thể hiện. Có 3 dạng Metadata chính là: Administrative , structural, descriptive (quản trị, cấu trúc, mô tả).
- Metadata quản trị: Các thông tin truyền về nguồn gốc và dạng tài nguyên, quyền được truy cập vào tài nguyên sẽ do siêu dữ liệu này cung cấp.
- Metadata cấu trúc: Dạng siêu dữ liệu này bao gồm các dữ liệu bổ sung về cách thức cũng như các yếu tố dữ liệu được tổ chức.
- Metadata mô tả: là thêm thông tin về người tạo ra tài nguyên, tài nguyên đó là gì và có những gì. Nếu sử dụng dùng để chú thích ngữ nghĩa thì điều này sẽ được thể hiện tốt nhất.
Ứng dụng của metadata là gì?
Ứng dụng trong tệp tin
Mỗi tệp tin được lưu trữ trên máy tính của chúng ta đều có một bộ siêu dữ liệu được liên kết với chúng, cung cấp thông tin về nguồn, tác giả và những chi tiết rất quan trọng khác? Vậy metadata trong tệp tin có ứng dụng như thế nào.
Metadata là thông tin hữu ích được lưu trữ trong tất cả các loại tệp khác nhau. Nó có thể bao gồm tên của tên công ty hoặc tổ chức, tên thiết bị người dùng, tên của máy, ổ đĩa nơi chứa các tệp lưu trữ. Để đơn giản hóa, bạn hiểu metadata như một mô tả của tệp, nó có thể mô tả bất cứ điều gì về tệp dữ liệu như: kích cỡ, thể loại, ai là người đã sáng tạo ra nó, thời gian lưu trữ,…
Ứng dụng trong thư viện
Bạn có biết metadata nghia la gi trong thư viện? Siêu dữ liệu trong thư viện được sử dụng như một thông tin để tổ chức dễ dàng khi sử dụng và khám phá hơn. Metadata trong thư viện giống như là một phương tiện giúp ích để phân loại các thông tin đã được lưu trữ.
Thẻ danh mục của thư viện sẽ gồm hệ thống hóa dữ liệu như sau:
- Danh sách hiệu sách
- Tác giả của thư viện
- Mục lục sách cần tìm
- Tóm tắt nội dung văn bản cần thiết
- Đánh dấu mã danh mục trong thư viện giúp người dùng tìm vị trí của sách dễ dàng hơn.
Ứng dụng trong Internet
Trong internet metadata còn được hiểu theo nghĩa khác là xử lý và chỉ định lưu lượng truy cập internet. Nếu không có metadata sẽ không có thông tin nào được nhận khi chúng ta truy cập internet.
Như các bạn đã biết, khi dữ liệu được truyền qua internet sẽ được chia ra thành các gói quản lý riêng và gói dữ liệu này cần phải mang thông tin về đích, nơi nó được sử dụng, và cách nó được. Hiểu đơn giản là mọi gói tin khi được truyền qua internet đều mang theo siêu dữ liệu để hoàn thành công việc.
Lợi ích của metadata là gì?
Metadata đem lại rất nhiều lợi ích cho người dùng, đặc biệt là trong việc phát hiện thông tin, tìm kiếm và truy xuất tài nguyên. Metadata đã liên kết với rất nhiều yếu tố thích hợp khác nhau một cách tự động, do đó việc tổ chức và phát hiện cũng trở nên dễ dàng hơn. Chính những điều này đã giúp bạn tìm kiếm dữ liệu một cách đơn giản bằng cách sử dụng các từ khóa được gán trong metadata. Một số lợi ích điển hình của metadata được thể hiện rõ trong các khía cạnh như: trên hệ thống các trang web, trong email, trong điện thoại hay trên cả các trang mạng xã hội đang phổ biến hiện nay.
Kết luận
Từ những thông tin trên đã làm rõ được những vai trò thiết thực cũng vô cùng quan trọng của metadata trong cuộc sống của chúng ta hiện nay. Hy vọng qua bài viết này của tôi các bạn sẽ hiểu rõ metadata là gì và những ứng lợi ích của siêu dữ liệu này mang lại. Nếu bạn muốn hiểu biết thêm một khía cạnh của công nghệ thông tin thì đừng bỏ qua bài viết này bạn nhé!
